Żeglarskie piosenki
Żeglarskie piosenki – rytmiczne i melodyjne wykonywane podczas pracy na żaglowcach. Miały na celu uprzyjemnienie niekiedy długich i nużących czynności, a jednocześnie nadanie im rytmu ułatwiającego zsynchronizowanie wspólnej pracy. Żeglarskie piosenki, inaczej szanty wywodzą się z XVIII i XIX wieku z ludowych utworów folklorystycznych Wysp Brytyjskich.
Współcześnie mianem szant określa się wszystkie piosenki o żeglowaniu. Co ciekawe szanty w zależności od czynności, przy której były śpiewane, możemy podzielić na fałowe, kabestanowe, kotwiczne czy pompowe. Ich rytm, tempo, ilość zwrotek czy długość wersów dostosowywane były do czasu wykonywania konkretnej pracy. Inne szanty były śpiewane przy wciąganiu żagli, inne przy rwaniu kotwicy czy załadunku towaru. Tyle teorii.
Hiszpańskie dziewczyny
Jedną z najpopularniejszych szant jest pieśń „Hiszpańskie Dziewczyny” opowiadająca o tęsknocie i wspomnieniu pięknych hiszpańskich dziewcząt, do którego wracają utrudzeni pracą marynarze. Pieśń ta powstała prawdopodobnie w 1796 roku.
”… Żegnajcie nam dziś hiszpańskie dziewczyny
Żegnajcie nam dziś marzenia ze snów
Ku brzegom angielskim już ruszać nam pora
Lecz kiedyś na pewno wrócimy tu znów
I smak waszych ust hiszpańskie dziewczyny
W noc ciemną i złą nam będzie się śnił
Leniwie popłyną znów rejsu godziny
Wspomnienie ust waszych przysporzy nam sił…”
Gdzie ta keja?
Nie mniej znana jest szanta „Gdzie ta keja?” śpiewana nie tylko przez marynarzy, ale popularna również na młodzieżowych obozach czy koloniach. Pieśń ta to przepiękne ujęcie tęsknoty żeglarza za wolnością na morzu.
” … Gdzie ta keja a przy niej ten jacht
Gdzie ta koja wymarzona w snach
Gdzie te wszystkie sznurki od tych szmat
Gdzie ta brama na szeroki świat
Gdzie ta keja a przy niej ten jacht
Gdzie ta koja wymarzona w snach
W każdej chwili płynę w taki rejs
Tylko gdzie to jest No gdzie to jest…”
Morskie opowieści
Legendarną szantą są „Morskie opowieści”. Pieśń ta pierwotnie wykonywana przez Brytyjską Marynarkę Wojenną znana jest na całym świecie. Odzwierciedla ona rozmowę grupy marynarzy przy trunku raczących się wzajemnie opowieściami i anegdotami z żeglarskiego życia. W polskiej wersji doczekała się ona ponad 200 zwrotek!
”… Hej, ha! Kolejkę nalej!
Hej, ha! Kielichy wznieśmy!
To zrobi doskonale
Morskim opowieściom…”
Pożegnanie Liverpoolu
Równie słynna szanta to „Pożegnanie Liverpoolu”, a jej powstanie datuje się na okres pomiędzy rokiem 1863 a 1874.
”… Żegnaj nam dostojny stary porcie
Rzeko Mersey żegnaj nam
Zaciągnąłem się na rejs do Kalifornii
Byłem tam już niejeden raz
A więc żegnaj mi kochana ma
Za chwilę wypłyniemy w długi rejs
Ile miesięcy Cię nie będę widział
Nie wiem sam
Lecz pamiętać zawsze będę Cię…”
W Polsce szanty stały się bardzo popularne w latach 70 i 80. Są chętnie śpiewane i słuchane. Istnieją nawet festiwale specjalizujące się w tego typu marynarskich pieśniach. Warto posłuchać i odkryć nostalgiczne żeglarskie utwory śpiewane od wieków i towarzyszące marynarzom w ich doli.
